1938
Roy Plunkett, medewerker van een chemisch bedrijf, ontdekte bij toeval de eerste PFAS-verbindingen als nevenproduct, bij een onderzoek.

1947
Een ander groot chemisch bedrijf start met de productie van PFOA, een van de bekendste van de duizenden mogelijke per- en polyfluoralkyl-chemicaliën van de PFAS-familie.

1955
Pas nu blijkt uit een studie van de Stanford University dat PFAS zich bindt aan eiwitten in het menselijk lichaam. De verbinding breekt biologisch niet af, en stapelt zich levenslang op in het lichaam.

1963
Wetenschappers van de US Navy werken samen met een chemisch bedrijf aan de ontwikkeling van brandremmend blusschuim (AFFF), op basis van PFOS. Dit blijkt later te hebben gezorgd voor PFAS-vervuiling rond brandweerkazernes en luchthavens wereldwijd.

2000
De Amerikaanse milieudienst EPA slaat wereldwijd alarm over PFOS, vanwege de kankerverwekkende eigenschappen.
Nieuwe PFAS-varianten, waarvan de toxiciteit nog onbekend is, nemen de plaats van PFOS in.

2004
De Universiteit Antwerpen ontdekt hoge PFOS-concentraties in muizen, vogels en vissen rond een chemisch bedrijf in Zwijndrecht. Duidelijk wordt dat er veel PFOS in de grond zit, ook in de ruimere omgeving.

2006
Het gebruik van PFOS wordt aan banden gelegd met Council Directive 2006/112/EC3.

2009
De Vlaamse overheid krijgt de resultaten van de studie over de PFAS-vervuiling. Er worden hoge concentraties PFOS gevonden in het bloedserum van mensen rond zowel de Antwerpse als de Gentse haven.

2010
Er geldt strengere regelgeving voor PFOS (Verordening EG 850/2004 en Verordening 757/2010).

2017
Er wordt strengere regelgeving aangekondigd voor PFOA, die worden toegevoegd aan de REACH Annex XVII van EC 1907/2006.

2018
Uit onderzoek van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit EFSA blijkt dat PFOA veel schadelijker is voor de gezondheid dan gedacht. Zij stelt voorlopige normen vast voor PFOA, die vijftien keer strenger zijn dan die waar het RIVM van uitgaat.

2021
Een eerste bloedonderzoek vindt plaats onder omwonenden van een chemische fabriek in Zwijndrecht. Daaruit blijkt dat meer dan de helft van de bloedmonsters hoge PFOS-waarden heeft. Wie dichter bij de fabriek woont, eieren van eigen kippen eet en/of grondwater gebruikt, heeft doorgaans hogere waarden in zijn bloed.

2023

Het gratis PFAS-bloedonderzoek voor omwonenden van de fabriek in Zwijdrecht gaat van start en wordt uitgevoerd door Eurofins in opdracht en onder toezicht van het Agentschap Zorg en Gezondheid van de Vlaamse overheid.

De resultaten geven meer inzicht in de PFAS-blootstelling van de omwonenden en wat de mogelijke impact is op de gezondheid. Daarnaast helpen de resultaten om te bepalen of er strengere maatregelen in de regio nodig zijn om de blootstelling te beperken en de gezondheid te beschermen. Iedere deelnemer aan het onderzoek krijgt inzicht in de mate waarin hij of zij is blootgesteld aan PFAS.

Bodem

Een van de belangrijkste bronnen van PFAS-besmetting is het gebruik van brandbestrijdingsschuim (AFFF), dat PFAS bevat als hoofdingrediënten voor effectieve brandbestrijding en schuimstabiliteit.

Het wijdverbreide gebruik van blusschuim bij militaire, luchtvaart- en industriële brandbestrijding heeft geleid tot wijdverbreide PFAS-verontreiniging in bodem, grondwater, oppervlaktewater en zelfs drinkwaterbronnen.

Telers, boeren, adviesbureaus en aannemers kunnen hun grond testen op PFAS en aanverwante stoffen. Eurofins analyseert PFAS en GenX-verbindingen met behulp van LC-MS-MS technieken met zeer lage rapportagegrenzen.

Kortom: test preventief zolang er geen regelgeving is. Let op met sproeien met grondwater – dat bevat volgens het RIVM overal in Nederland PFAS.

Water

We kunnen een breed pakket van PFAS-stoffen analyseren - in oppervlaktewater, grondwater, drinkwater, afvalwater en zwemwater met zeer lage rapportagegrenzen.

Volgens onderzoek van het RIVM komen PFAS overal in het grondwater in Nederland voor. PFAS die in water oplossen, komen in bodemvocht en daarmee ook in gewassen die er groeien terecht. Dat gebeurt ook als boeren of telers gewassen sproeien met grondwater.

Daarnaast komt via de Rijn en de Maas water binnen dat PFAS kan bevatten. Deze PFAS kunnen zo in de vissen terechtkomen en in ons drinkwater. 

Het verwijderen van PFAS uit afvalwater is lastig. Via lozingen van afvalwater kan PFAS ook daarom ook in oppervlaktewater en daarna in het dieper gelegen grondwater terechtkomen.

Feed
Als diervoeder PFAS bevat, komt het ook in vee terecht dat dit diervoeder nuttigt. Geef vee daarom alleen diervoeder dat is getest op PFAS, waarvan u weet dat het geen hoge concentraties bevat. Er zijn nog geen limieten voor PFAS in diervoeder en ruwvoer.

Food
De maximale residuen van PFAS in levensmiddelen zoals geadviseerd door de Europese Commissie, voeren de druk op verplichte PFAS-monitoring verder op. U kunt zich voorbereiden op eventuele wet- en regelgeving door eens te meten hoe hoog het PFAS-gehalte is van uw product. Is er PFAS aangetroffen in uw product? Door de ingrediënten van uw product te monitoren op PFAS, krijgt u een eerste aanwijzing in welke richting u uw onderzoek naar de besmettingsbron kunt vervolgen. Een consultant kan u ondersteunen bij het verdere onderzoek.

Mens

Volgens het RIVM heeft iedere Nederlander PFAS in het bloed. Uit verschillende Europese onderzoeken blijkt volgens het Europees Chemicalien Agentschap ( ECHA (European Chemicals Agency)) dat mensen in de EU gemiddeld 3,5 nanogram PFOA per milliliter bloedserum hebben. In een RIVM-onderzoek in 2016 is in het bloed van een groep Nederlandse volwassenen een gemiddelde van 3,4 nanogram PFOA per milliliter bloedserum aangetroffen. EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit) vermeldt in haar opinie Europa-breed een gemiddelde waarde van 2,1 nanogram PFOA per milliliter bloedserum.

De EFSA stelt de maximale grenswaarde op 4,4 ng/kg lichaamsgewicht
aan PFAS-inname per week. Dit is de maximale hoeveelheid waaraan iemand mag worden blootgesteld, zonder dat gevolgen voor de gezondheid worden verwacht.

Eurofins Belgium is aangesteld voor bloedonderzoeken PFAS in Vlaanderen, om de gevolgen van de productie van PFAShoudende producten voor de lokale omgeving in kaart te brengen. Ook hier geldt dat meten en het in kaart brengen van de PFAS-problematiek een eerste stap is, zolang er geen methoden zijn om de stoffen uit het lichaam te krijgen.

Non-food (met invloed op food)

De reductie van plastic en een verbod op veel soorten wegwerpplastics zorgt ervoor dat producenten, retailers en horeca op zoek gaan naar alternatieve materialen om voedsel of dranken te verpakken of aan te bieden. Tijdens deze zoektocht, is men zich niet altijd bewust van de risico’s rond PFAS en andere stoffen die negatieve gevolgen kunnen hebben voor onze gezondheid. Ons advies bij een wissel van verpakkingsmateriaal of andere voedselcontactmaterialen: controleer altijd expliciet of de materialen geen PFAS of andere potentieel schadelijke stoffen bevatten en of de materialen passen bij het gebruik, zoals hergebruik of voor een warme substantie. Hoe?

• Vraag om een DOC-verklaring waaruit blijkt dat deze stoffen niet voorkomen in het voedselcontactmateriaal. Het gaat dan om PFAS, maar ook om andere stoffen als Bisphenol A (BPA) en MOSH en MOAH. En waaruit blijkt dat het materiaal geschikt is voor gebruik met voeding.
• Test steekproefsgewijs of uw voedselcontactmaterialen inderdaad geen PFOA, PFOS, PFNA, PFHxS of andere PFAS bevatten.

Recycling en accumulatie
Via recycling van afval van PFAS-houdende producten, blijven PFAS aanwezig in nieuwe producten. In het milieu zijn PFAS nauwelijks afbreekbaar. De kleine deeltjes kunnen ook in dieren of in het menselijk lichaam terechtkomen. Verschillende studies laten zien dat de halfwaardetijd van PFOS in mensen wordt geschat op 3,1 tot 7,4 jaar, en van PFOA op 2,1 tot 8,5 jaar. Als het PFAS-gehalte elke keer halveert, duurt het nog jaren voordat het niveau in beeld komt waarop PFAS niet meer schadelijk is. Maar dat zou alleen zo zijn als we als mensen niet meer worden blootgesteld aan PFAS, wat helaas niet het geval is. PFAS zijn niet alleen persistent, ze kunnen ook lange afstanden afleggen via bio-accumulatie. De toxische stoffen zijn wereldwijd aangetroffen in het milieu, tot in de poolgebieden. Ook in voeding en drinkwater dus en zelfs in het bloed van mensen.

Lucht

In ontwikkeling